Thuế chống bán phá giá là gì? Nguyên tắc, điều kiện áp dụng

Trong quá trình giao thương quốc tế, việc nhập khẩu hàng hóa với mức giá thấp là điều khá phổ biến. Tuy nhiên, nếu mức giá đó thấp hơn nhiều so với giá bán tại thị trường nước xuất khẩu và gây ảnh hưởng đến sản xuất trong nước, thì cần có biện pháp điều chỉnh phù hợp. Thuế chống bán phá giá là chính sách điều tiết hiệu quả được áp dụng trong các trường hợp này, nhằm tạo sự cân bằng và bảo vệ môi trường cạnh tranh công bằng cho doanh nghiệp nội địa.

1. Thuế chống bán phá giá là gì?

Căn cứ theo Khoản 5, Điều 4, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13 do Quốc hội ban hành:

Thuế chống bán phá giá là thuế nhập khẩu bổ sung được áp dụng trong trường hợp hàng hóa bị bán phá giá vào Việt Nam có nguy cơ hoặc gây ra hậu quả thiệt hại đáng kể đối với ngành sản xuất trong nước, hoặc cản trở sự hình thành của ngành sản xuất trong nước.

Mặt khác, theo Khoản 3, Điều 77, Luật Quản lý ngoại thương năm 2017, thuế chống bán phá giá là một biện pháp chống bán phá giá.

2. Nguyên tắc, điều kiện & thời gian áp dụng thuế chống bán phá giá

Các vấn đề xoay quanh áp dụng thuế bán phá giá được quy định chi tiết tại Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu năm 2016.

1.1 Thời hạn áp dụng thuế chống bán phá giá

Căn cứ theo Khoản 3, Điều 16, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu năm 2016, thời hạn áp dụng thuế chống bán phá giá không quá 05 năm, kể từ ngày quyết định áp dụng có hiệu lực. Trong trường hợp cần thiết, quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá có thể được gia hạn.

1.2 Nguyên tắc áp dụng thuế chống bán phá giá

Theo Khoản 2, Điều 16, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu năm 2016, nguyên tắc áp dụng thuế chống bán phá giá như sau:

(1) Việc áp dụng thuế chống bán phá giá chỉ được thực hiện khi đã kết luận điều tra theo quy định pháp luật.

(2) Thuế chống bán phá giá chỉ được áp dụng ở mức độ cần thiết, nhằm mục đích ngăn ngừa hoặc hạn chế các thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất trong nước.

(3) Thuế chống bán phá giá được áp dụng đối với hàng hóa bán phá giá vào Việt Nam.

(4) Việc áp dụng thuế chống bán phá giá phải đảm bảo không gây thiệt hại đến lợi ích kinh tế - xã hội trong nước.

1.3 Điều kiện áp dụng thuế chống bán phá giá

Theo Khoản 1, Điều 16, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu năm 2016, điều kiện áp dụng thuế chống bán phá giá như sau:

- Hàng hóa nhập khẩu bán phá giá tại Việt Nam và biên độ bán phá giá phải được xác định cụ thể.

- Bán phá giá là nguyên nhân gây ra hoặc có nguy cơ đe dọa dẫn đến các thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất trong nước hoặc ngăn cản sự hình thành của ngành sản xuất trong nước.

3. Căn cứ tính thuế chống bán phá giá

Theo Khoản 1, Điều 39, Thông tư 38/2015/TT-BTC được sửa đổi bởi Khoản 23, Điều 1, Thông tư 39/2018/TT-BTC quy định về thuế tự vệ, thuế chống bán phá giá, căn cứ tính thuế chống bán phá giá:

1) Số lượng thực tế nhập khẩu của từng mặt hàng được ghi trên tờ khai hải quan và thuộc diện áp dụng thuế tự vệ, thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp.

2) Trị giá hải quan để tính thuế nhập khẩu đối với từng mặt hàng chịu thuế tự vệ, thuế chống bán phá giá, hoặc thuế chống trợ cấp.

3) Mức thuế suất áp dụng cho từng mặt hàng cụ thể theo quy định hiện hành của Bộ Công Thương.

4. Mặt hàng nhập khẩu vào Việt Nam áp dụng thuế chống bán phá giá

Tính đến năm 2025, Việt Nam đã áp dụng thuế chống bán phá giá đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu nhằm bảo vệ sản xuất trong nước.

Dưới đây là 06 mặt hàng tiêu biểu bao gồm:

(1) Tôn mạ (thép mạ) có xuất xứ từ Trung Quốc và Hàn Quốc

- Đặc điểm: Là thép carbon cán phẳng, được phủ lớp kẽm hoặc hợp kim nhôm kẽm, tồn tại ở dạng cuộn và không cuộn.

- Mã HS code liên quan: 7210.41.11, 7210.49.11, 7212.50.14, 7225.92.20, và các mã tương tự.

- Thời điểm áp dụng: Tạm thời thực hiện từ ngày 16/4/2025, trong vòng 120 ngày theo Quyết định số 914/QĐ-BCT.

(2) Nhôm định hình nhập khẩu từ Trung Quốc

- Mô tả sản phẩm: Nhôm ở dạng hợp kim hoặc không hợp kim, tạo hình thành thanh, que hoặc định hình theo khuôn.

- Mã HS phổ biến: 7604.10.10, 7604.29.10, cùng các mã liên quan.

(3) Màng nhựa BOPP nhập từ Trung Quốc, Thái Lan và Malaysia

- Tính chất hàng hóa: Là loại màng nhựa polypropylen định hướng hai chiều, thường dùng để sản xuất bao bì.

- Mã HS áp dụng: 3920.20.10, 3920.20.91.

- Thời gian hiệu lực: Bắt đầu từ tháng 7/2020, và có khả năng được gia hạn sau thời hạn 5 năm.

(4) Thép không gỉ cán nguội có nguồn gốc từ Trung Quốc, Indonesia, Malaysia và Đài Loan

- Chi tiết sản phẩm: Bao gồm thép không gỉ dạng cuộn, tấm và lá mỏng.

- Hiện trạng: Đang trong giai đoạn rà soát lần 2 theo quy trình phòng vệ thương mại.

(5) Sợi polyester (các loại POY, DTY, FDY) từ Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia

- Ứng dụng: Là nguyên liệu tổng hợp phục vụ cho ngành dệt may trong nước.

- Nguyên nhân áp dụng: Do hàng hóa nhập khẩu bán dưới giá thông thường, gây tổn hại đáng kể cho các doanh nghiệp nội địa.

(6) Đường trắng tinh luyện có xuất xứ từ Thái Lan

- Đặc điểm: Là loại đường mía đã qua tinh luyện, dùng cho tiêu dùng và công nghiệp thực phẩm.

- Biện pháp áp dụng: Việt Nam đồng thời áp dụng thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp với mặt hàng này.

- Mức thuế cụ thể: Tùy theo từng nhà xuất khẩu, mức thuế được áp dụng có sự khác biệt.

Trên đây là những chia sẻ từ Hải quan điện tử ECUS về Thuế chống bán phá giá. Đây là công cụ quan trọng giúp Việt Nam bảo vệ ngành sản xuất nội địa trước sự cạnh tranh không lành mạnh từ hàng hóa nhập khẩu có giá bán thấp bất thường. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, việc sử dụng hiệu quả các biện pháp phòng vệ thương mại như thuế chống bán phá giá là yếu tố then chốt để đảm bảo lợi ích chính đáng cho doanh nghiệp Việt Nam và tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng.

Dương Thúy