Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì? 8 điểm mới của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt

Từ ngày 1/1/2026, Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt năm 2025 chính thức có hiệu lực, thay đổi cách thức điều tiết nhiều nhóm hàng hóa, dịch vụ trên thị trường. Với doanh nghiệp xuất nhập khẩu, sản xuất, phân phối, việc nắm rõ điểm mới là yêu cầu bắt buộc để chủ động trong kế hoạch kinh doanh.

1. Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?

Thuế tiêu thụ đặc biệt là một loại Thuế gián thu, được áp dụng đối với những hàng hóa và dịch vụ được xem là xa xỉ hoặc có tác động mạnh đến sức khỏe, môi trường, an sinh xã hội. Thuế được thu ở khâu sản xuất hoặc nhập khẩu, nhưng người chịu gánh nặng cuối cùng vẫn là người tiêu dùng.

Cơ chế này giúp Nhà nước điều chỉnh hành vi tiêu dùng, hạn chế sản xuất kinh doanh những sản phẩm cần kiểm soát, đồng thời tạo nguồn thu ngân sách ổn định. Trong hoạt động hải quan, thuế TTĐB là công cụ quan trọng để quản lý dòng hàng nhập khẩu có rủi ro cao như rượu bia, thuốc lá, ô tô, dịch vụ casino…

2. Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt 

Theo quy định tại Luật thuế TTĐB 2008, sửa đổi 2014 và Nghị định 108/2025/NĐ-CP, đối tượng chịu thuế TTĐB được chia làm 2 nhóm: hàng hóa và dịch vụ. Cụ thể:

2.1 Hàng hóa chịu thuế TTĐB

• Thuốc lá và các chế phẩm từ thuốc lá.
• Xì gà, bài lá.
• Rượu bia.
• Ô tô từ 24 chỗ trở xuống, xe đa dụng có 2 hàng ghế trở lên. 
• Xăng các loại.
• Xe mô tô có dung tích từ 125cc trở lên.
• Tàu bay, du thuyền.
• Vàng mã, hàng mã.

Lưu ý: Thuế TTĐB chỉ áp dụng với các sản phẩm hoàn chỉnh, không áp dụng với các linh kiện rời. 

2.2 Các dịch vụ chịu thuế TTĐB

• Kinh doanh vũ trường, karaoke, massage
• Casino, trò chơi trúng thưởng, máy trò chơi có thưởng
• Kinh doanh đặt cược
• Kinh doanh sân golf (thẻ chơi, thẻ hội viên)
• Xổ số

3. Tổng hợp 8 điểm mới của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt

Luật mới năm 2025 bổ sung hàng loạt quy định quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, nhập khẩu, lưu thông hàng hóa trên thị trường.

3.1 Điều chỉnh và mở rộng đối tượng chịu thuế

Luật thuế TTĐB bổ sung một số mặt hàng chịu thuế mới như: trực thăng, tàu lượn, nước giải khát có hàm lượng đường trên 5g/100mL theo tiêu chuẩn TCVN.

Ngoài ra, phạm vi điều hòa nhiệt độ được thu hẹp, chỉ áp dụng với thiết bị có công suất 24.000-90.000 BTU. Điều hòa chuyên dụng cho phương tiện vận tải không bị tính thuế. Trường hợp nhập khẩu tách rời cục nóng, cục lạnh vẫn xem như sản phẩm hoàn chỉnh để tính thuế.

Đặc biệt, một số sản phẩm như vàng mã, hàng mã, kinh doanh đặt cược được xác định rõ là đối tượng chịu thuế.

3.2 Bổ sung trường hợp không chịu thuế

• Hàng sản xuất, gia công để xuất khẩu; hàng đã xuất nhưng bị trả lại.
• Xe ô tô và phương tiện vận chuyển trong phạm vi hẹp: bệnh viện, trường học, khu di tích.
• Trực thăng, tàu lượn dùng cho cứu hộ, cứu nạn, đào tạo.

Đồng thời, nếu thay đổi mục đích sử dụng, quá thời hạn tái xuất – tái nhập, doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định.

3.3 Lần đầu tiên bổ sung phương pháp tính thuế tuyệt đối 

Luật TTĐB 2025 áp dụng hai phương pháp tính:

• Theo tỷ lệ phần trăm.
• Theo mức thuế tuyệt đối (tính trên từng đơn vị hàng hóa).

3.4 Áp thuế tuyệt đối đối với thuốc lá theo lộ trình 2027-2031

Từ năm 2027, thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi và thuốc lào bắt đầu chịu thuế tuyệt đối tăng dần mỗi năm. Ví dụ:

- Thuốc lá điếu: 2.000 đồng/bao (2027), tăng lên 10.000 đồng/bao (2031).

- Xì gà: 20.000 đồng/điếu tăng lên 100.000 đồng/điếu giai đoạn 2027-2031.

3.5 Tăng thuế suất rượu từ năm 2026

Thuế suất được điều chỉnh theo mức độ cồn:

• Rượu trên 20 độ: 65% (2026) tăng lên 90% (2031).
• Rượu dưới 20 độ: 35% (2026) tăng lên 60% (2031).

3.6 Tăng thuế suất với bia

Tương tự rượu, thuế suất bia tăng dần từ 65% năm 2026 lên 90% năm 2031.

3.7 Bổ sung thuế suất với nước giải khát có đường

Nhóm hàng này lần đầu chịu thuế TTĐB: Thuế suất 8% áp dụng từ 1/1/2027, sau đó tăng lên 10% từ 1/1/2028.

3.8 Điều chỉnh quy định hoàn thuế và khấu trừ thuế

Luật 2025 chuẩn hóa các trường hợp được hoàn và khấu trừ:

• Hoàn thuế đối với nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu.
• Hoàn hoặc khấu trừ khi doanh nghiệp giải thể, phá sản.
• Hợp tác xã được kế thừa số thuế còn thừa khi tổ hợp tác chuyển đổi.
• Thực hiện hoàn thuế theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Như vậy, luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt 2025 đánh dấu sự điều chỉnh mạnh mẽ trong chính sách thuế Việt Nam: mở rộng đối tượng chịu thuế, tăng thuế với hàng hóa gây ảnh hưởng sức khỏe, thiết lập cơ chế thuế tuyệt đối và nâng cao chất lượng quản lý. 

Doanh nghiệp cần chủ động cập nhật quy định mới, đánh giá tác động chi phí và rà soát quy trình xuất nhập khẩu để tuân thủ đúng pháp luật khi luật chính thức có hiệu lực từ 1/1/2026.

Trong bối cảnh quản lý thuế ngày càng chặt chẽ, việc khai báo và nộp thuế tiêu thụ đặc biệt không chỉ đòi hỏi sự chính xác mà còn cần tính minh bạch và nhanh chóng. Phần mềm hải quan điện tử ECUS Thái Sơn là một công cụ hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục khai báo hải quan, bao gồm cả các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Thông qua ECUS, doanh nghiệp có thể kết nối trực tiếp với hệ thống hải quan, đảm bảo dữ liệu về thuế được truyền tải đầy đủ, giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian. Nhờ đó, việc tuân thủ nghĩa vụ thuế tiêu thụ đặc biệt trở nên thuận tiện hơn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và tạo môi trường kinh doanh minh bạch.

Nếu bạn cần tư vấn thêm về Phần mềm ECUS vui lòng liên hệ trung tâm dịch vụ khách hàng ECUS 24/7 - Hotline: 1900 4767 - 1900 4768 để được hỗ trợ miễn phí và hướng dẫn chi tiết.

Nguyệt Nga