Doanh nghiệp Việt linh hoạt thích ứng với mức thuế đối ứng 20% từ Hoa Kỳ

Việc Hoa Kỳ áp dụng mức thuế đối ứng 20% từ ngày 01/7/2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chính sách thương mại quốc tế. Trong bối cảnh đó, năng lực thích ứng và định hình chiến lược dài hạn là yếu tố then chốt để doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững trong tương lai.

1. Tác động của thuế đối ứng 20% đến xuất khẩu Việt Nam

Thuế đối ứng là loại thuế bổ sung mà một quốc gia áp dụng lên hàng hóa nhập khẩu từ quốc gia khác nhằm đáp trả các hành động thương mại bị coi là không công bằng như trợ cấp vượt mức, bán phá giá hoặc áp đặt hàng rào kỹ thuật gây bất lợi.

Đặc biệt, áp dụng thuế đối ứng không phải là biện pháp được sử dụng thường xuyên, nhưng trong một số tình huống cần thiết, nó có thể được vận dụng hợp pháp, miễn là có đủ chứng cứ về thiệt hại và tuân thủ quy trình của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Việt Nam nằm trong số những quốc gia bị ảnh hưởng bởi chính sách mới từ Hoa Kỳ. Các mặt hàng chủ lực như dệt may, da giày, gỗ nội thất, nông sản được dự báo sẽ chịu tác động trực tiếp. Cụ thể, ngành dệt may có thể đối mặt với tổng mức thuế lên tới 37,9%, giày dép ở mức 33%, nếu tính cả thuế đối ứng và các loại thuế hiện hành khác.

Với mức thuế đối ứng này, các doanh nghiệp Việt Nam có thể phải chi trả thêm từ 25 đến 30 tỷ USD mỗi năm cho Mỹ. Điều này không chỉ tạo ra áp lực về chi phí mà còn làm gia tăng rủi ro giảm đơn hàng, sụt giảm kim ngạch xuất khẩu, và bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại khác trong tương lai.

Dù mức thuế của Việt Nam được đánh giá là ở mức trung bình so với các quốc gia cạnh tranh xuất khẩu trực tiếp như Trung Quốc hay Ấn Độ, nhưng đây cũng là thách thức đối với doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Chính vì vậy, các doanh nghiệp cần có chiến lược ứng phó toàn diện và linh hoạt.

2. Cơ hội tái cấu trúc chuỗi sản xuất và nâng cao nội lực

Bên cạnh những thách thức về thuế quan, bối cảnh mới cũng mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam đổi mới mô hình sản xuất, tăng cường nội địa hóa và gia tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm xuất khẩu.

Hiện nay, tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam còn thấp. Ví dụ, ngành gỗ chỉ đạt tỷ lệ nội địa hóa khoảng 30-31%, dệt may và da giày khoảng 40-45%, trong khi ngành điện tử chỉ ở mức khoảng 10%. Việc phụ thuộc nhiều vào nước ngoài không chỉ làm giảm khả năng kiểm soát chi phí, mà còn làm tăng nguy cơ bị áp thuế trong các vụ điều tra chống trợ cấp hoặc chống bán phá giá.

Trước tình hình đó, các doanh nghiệp cần ưu tiên:

• Đầu tư vào công nghệ và tự động hóa, nhằm nâng cao năng suất và giảm chi phí sản xuất;
• Gia tăng tỷ lệ nội địa hóa, thông qua phát triển mạng lưới cung ứng trong nước, hợp tác với các doanh nghiệp vừa và nhỏ;
• Cải tiến quy trình quản trị và kiểm soát chất lượng, để đáp ứng tiêu chuẩn ngày càng khắt khe từ các thị trường xuất khẩu lớn.

Bên cạnh đó, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu đang tạo ra cơ hội lớn cho các nhà sản xuất Việt Nam tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị quốc tế. Với vị trí địa lý thuận lợi, nguồn lao động dồi dào và hạ tầng logistics ngày càng hoàn thiện, Việt Nam hoàn toàn có khả năng trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

3. Đa dạng hóa thị trường và chiến lược thích ứng dài hạn

Việc phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường khiến doanh nghiệp dễ bị tổn thương khi chính sách của nước đó thay đổi đột ngột. Do đó, việc mở rộng thị trường sang các khu vực khác trở thành hướng đi tất yếu.

Một số hướng chiến lược doanh nghiệp có thể sử dụng như:

• Đẩy mạnh khai thác thị trường ngách, chẳng hạn với ngành gỗ, thay vì chỉ tập trung vào dăm gỗ hay viên nén, có thể mở rộng sang nội thất trung và cao cấp;
• Phát triển sản phẩm có giá trị gia tăng cao, đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, tiêu chuẩn môi trường và xã hội.

Ngoài ra, chủ động nắm bắt thông tin chính sách quốc tế, đào tạo đội ngũ pháp lý thương mại để xử lý kịp thời các vấn đề về thuế quan và phòng vệ thương mại cũng cần được đưa vào chiến lược dài hạn của doanh nghiệp.

Trên đây là những tổng hợp và chia sẻ từ Hải quan điện tử ECUS về chính sách thuế đối ứng 20% từ Hoa Kỳ. Đây là một thách thức đáng kể nhưng đồng thời cũng là cú hích buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải thay đổi cách tiếp cận trong sản xuất và xuất khẩu. Thay vì chỉ tập trung vào việc giảm chi phí ngắn hạn, các doanh nghiệp cần hướng đến chiến lược phát triển bền vững hơn thông qua nâng cao nội lực, tái cấu trúc chuỗi cung ứng và đa dạng hóa thị trường.

Nguyệt Nga