Thuế theo hạn ngạch là gì? Mục đích của hạn ngạch thuế

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, việc cân bằng giữa tự do thương mại và bảo vệ nền sản xuất trong nước đặt ra bài toán khó cho các quốc gia. Để giải quyết điều này, nhiều nước áp dụng thuế theo hạn ngạch như một công cụ điều tiết thương mại hiệu quả. Vậy thuế theo hạn ngạch là gì? Hiểu đúng bản chất sẽ giúp doanh nghiệp phân biệt với thuế nhập khẩu thông thường, tránh rủi ro và tận dụng tốt các ưu đãi thuế.

1. Thuế theo hạn ngạch là gì?

Thuế theo hạn ngạch hay còn gọi là hạn ngạch thuế quan, được quy định tại Điều 20, Luật Quản lý ngoại thương 2017:

Hạn ngạch thuế quan đối với hàng xuất khẩu là công cụ quản lý do cơ quan có thẩm quyền ban hành nhằm quy định cụ thể về số lượng, trọng lượng hoặc giá trị hàng hóa được phép xuất khẩu kèm theo mức thuế suất nhất định.

Hạn ngạch thuế quan đối với hàng nhập khẩu là một biện pháp điều tiết thương mại, trong đó cơ quan nhà nước xác định giới hạn về số lượng, khối lượng hoặc giá trị hàng hóa được nhập khẩu và áp dụng mức thuế ưu đãi thấp hơn so với thuế suất áp cho phần vượt hạn ngạch.

Như vậy, hạn ngạch thuế quan là công cụ quan trọng giúp Nhà nước kiểm soát hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời tạo điều kiện áp dụng mức thuế ưu đãi trong phạm vi cho phép, góp phần bảo vệ lợi ích kinh tế quốc gia.

Ví dụ 1: Việt Nam quy định hạn ngạch thuế quan nhập khẩu 100.000 tấn đường mỗi năm với thuế suất ưu đãi 5%. Nếu doanh nghiệp nhập khẩu vượt quá số lượng này, phần vượt sẽ chịu thuế suất cao hơn, có thể lên đến 40%.

Ví dụ: Việt Nam áp dụng hạn ngạch thuế quan cho nhập khẩu mặt hàng thép với mức 50.000 tấn mỗi năm, thuế suất ưu đãi là 10%. Nếu doanh nghiệp nhập khẩu thép vượt quá con số này, phần vượt sẽ bị đánh thuế cao hơn, ví dụ 25%, nhằm bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước.

2. Mục đích của hạn ngạch thuế quan

Hạn ngạch thuế quan là công cụ quản lý nhà nước quan trọng trong thương mại quốc tế, được áp dụng nhằm đạt được nhiều mục tiêu kinh tế - xã hội cụ thể, bao gồm:

1) Bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi áp lực cạnh tranh từ hàng hóa nhập khẩu giá rẻ hoặc chất lượng cao.

2) Ổn định mặt bằng giá trong nước bằng cách điều tiết lượng hàng hóa nhập khẩu, hạn chế tác động tiêu cực từ biến động giá toàn cầu.

3) Chống lại các chính sách thương mại bất lợi từ nước ngoài, góp phần tạo thế cân bằng trong quan hệ thương mại song phương và đa phương.

4) Kiểm soát hoạt động đầu cơ hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt trong bối cảnh có thay đổi về thuế suất, tỷ giá hối đoái hoặc giá trị nội tệ.

5) Giảm thâm hụt cán cân thanh toán, thông qua việc giới hạn nhập khẩu và ưu tiên hàng hóa thiết yếu.

6) Bảo toàn và sử dụng hiệu quả nguồn ngoại hối quốc gia, đặc biệt trong điều kiện nguồn dự trữ hạn chế.

7) Ưu tiên nhập khẩu cho các mặt hàng chiến lược hoặc thiết yếu, phục vụ phát triển sản xuất và đời sống.

8) Ngăn chặn việc tiêu thụ hàng xa xỉ không cần thiết, đặc biệt trong bộ phận dân cư có thu nhập cao, nhằm định hướng tiêu dùng hợp lý.

9) Điều tiết cung - cầu trên thị trường, góp phần giữ ổn định thị trường trong nước.

10) Tạo cơ sở cho đàm phán thương mại quốc tế, tận dụng hạn ngạch như một công cụ điều phối lợi ích giữa các quốc gia.

3. Các mặt hàng Việt Nam đang áp dụng hạn ngạch thuế quan

Theo Điều 11, Thông tư 12/2018/TT-BTC, danh mục hàng hóa quản lý theo hạn ngạch thuế quan nhập khẩu bao gồm:

Như vậy, 04 mặt hàng áp dụng hạn ngạch thuế quan nhập khẩu bao gồm: đường tinh luyện, đường thô; muối; thuốc lá nguyên liệu và trứng gia cầm.

Lưu ý: 

Hàng hóa nhập khẩu theo hạn ngạch thuế quan sẽ được Bộ Công Thương cấp giấy phép nhập khẩu khi thương nhân đáp ứng đủ các điều kiện quy định. Các mặt hàng thuộc danh mục này bao gồm muối, thuốc lá nguyên liệu, nguyên liệu sản xuất đường và đường tinh luyện.

Thuế suất ngoài hạn ngạch thuế quan được áp dụng đối với các mặt hàng không nằm trong danh mục hạn ngạch nhập khẩu của Bộ Công Thương. Tuy nhiên, đối với mặt hàng thuốc lá có chứa nguyên liệu nhập khẩu vượt hạn ngạch, các thủ tục và quy định sẽ được thực hiện theo hướng dẫn riêng của Bộ Công Thương.

4. So sánh thuế theo hạn ngạch và thuế nhập khẩu thông thường

Tóm lại: Thuế theo hạn ngạch có sự điều tiết chặt chẽ về số lượng nhập khẩu và áp dụng mức thuế ưu đãi trong phạm vi hạn ngạch. Thuế nhập khẩu thông thường áp dụng cho hầu hết các mặt hàng mà không có giới hạn về số lượng, với mức thuế suất cố định.

Như vậy, thuế theo hạn ngạch đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết nhập khẩu, bảo vệ các ngành sản xuất trong nước và ổn định giá cả thị trường. Việc áp dụng thuế quan theo hạn ngạch giúp kiểm soát dòng chảy hàng hóa, đảm bảo sự phát triển bền vững cho nền kinh tế, đồng thời hỗ trợ các ngành sản xuất trong nước không bị cạnh tranh quá mức từ hàng hóa nhập khẩu. Việc phân biệt giữa thuế theo hạn ngạch và thuế nhập khẩu thông thường sẽ giúp các doanh nghiệp có chiến lược nhập khẩu hiệu quả và tuân thủ đúng quy định pháp lý.

Quý doanh nghiệp cần tìm kiếm một giải pháp khai báo hải quan điện tử chuyên nghiệp và tối ưu, ECUS Thái Sơn sẽ là một sự lựa chọn đáng tin cậy cho doanh nghiệp, phần mềm giúp đơn giản hóa các thủ tục và nghiệp vụ kê khai hải quản hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết quý khách vui lòng liên hệ tổng đài CSKH miễn phí 24/7 📞1900 4767 - 1900 4768.  

Dương Thúy