Quy định về FCA - Giao hàng cho người chuyên chở trong Incoterms

FCA (Free Carrier) - Giao hàng cho người chuyên chở là một trong những điều kiện thương mại quốc tế Incoterms 2010 quan trọng. FCA mang lại sự linh hoạt cho cả hai bên và thường được lựa chọn khi người mua muốn kiểm soát quá trình vận chuyển chính. Vậy FCA là gì, áp dụng ra sao và cần lưu ý những điểm nào khi sử dụng? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

1. FCA - Giao hàng cho người chuyên chở là gì? 

FCA là viết tắt của từ Free Carrier trong tiếng Anh, có nghĩa là Giao hàng cho người chuyên chở. Đây là điều kiện thương mại quốc tế quy định nghĩa vụ của người bán kết thúc khi hàng hóa đã được giao cho người chuyên chở tại địa điểm được chỉ định, đó có thể là bến cảng, kho trung chuyển hoặc nhà xe của đơn vị vận tải. 

Theo điều kiện FCA, người xuất khẩu phải chịu trách nhiệm đóng gói và xếp hàng hóa lên phương tiện vận chuyển tại chính vị trí đã thỏa thuận với người mua trong hợp đồng vận chuyển hàng hóa.

Điều kiện FCA được sử dụng phổ biến trong các hợp đồng thương mại quốc tế bởi tính linh hoạt rất cao, phù hợp với nhiều phương thức vận chuyển như: đường bộ, đường sắt, đường hàng không, vận tải đường biển hoặc có thể kết hợp nhiều phương thức vận chuyển với nhau. Đây là lựa chọn hàng đầu cho người mua khi muốn chủ động trong khâu vận chuyển, người bán chỉ cần hoàn tất nghĩa vụ tại điểm giao hàng đầu tiên.

2. Trách nhiệm và chi phí của người bán và người mua theo điều kiện FCA

Trong điều kiện FCA - Giao hàng cho người chuyên chở, trách nhiệm và chi phí giữa người bán và người mua được phân chia rõ ràng tại thời điểm giao hàng. Người bán chịu trách nhiệm từ khâu chuẩn bị hàng hóa đến khi bàn giao thành công cho người chuyên chở do người mua chỉ định, còn người mua tiếp nhận rủi ro và chi phí từ sau điểm giao hàng trở đi.

2.1 Trách nhiệm và chi phí người bán phải chịu

• Chuẩn bị đầy đủ hàng hóa, hóa đơn thương mại và các chứng từ cần thiết.
• Chịu mọi chi phí phát sinh trước thời điểm giao hàng, bao gồm: chi phí đóng gói, dán nhãn, kiểm tra chất lượng, cân đo, chi phí vận chuyển hàng đến điểm giao nếu không phải tại kho của mình.
• Thực hiện thủ tục xuất khẩu, bao gồm xin giấy phép, nộp thuế, phí và các chi phí liên quan đến rào cản thương mại.
• Thực hiện xếp hàng lên phương tiện chuyên chở nếu địa điểm giao hàng là tại kho của người bán.
• Cung cấp bằng chứng đã giao hàng và hỗ trợ người mua với các thông tin cần thiết để ký kết hợp đồng vận tải hoặc bảo hiểm (nếu có yêu cầu).

2.2 Trách nhiệm và chi phí người mua phải chịu

• Thanh toán đầy đủ tiền hàng như trong hợp đồng.
• Tự ký kết và chi trả chi phí cho hợp đồng vận chuyển từ điểm giao hàng đến đích cuối.
• Làm thủ tục nhập khẩu, chịu thuế nhập khẩu, chi phí quá cảnh (nếu có).
• Nhận hàng đúng thời gian, địa điểm đã thỏa thuận và chịu mọi rủi ro về hư hỏng, mất mát sau khi hàng được giao.
• Chịu chi phí nếu chậm trễ nhận hàng hoặc không chỉ định được người chuyên chở đúng thời hạn.
• Có thể mua bảo hiểm cho hàng hóa nếu thấy cần thiết, nhưng không bắt buộc.
• Hướng dẫn người vận chuyển phát hành các chứng từ vận tải nếu được yêu cầu trong hợp đồng.

3. Ưu điểm và nhược điểm của điều kiện FCA

Điều kiện FCA (Free Carrier) mang đến nhiều lợi ích thiết thực trong hoạt động thương mại quốc tế, nhưng cũng tồn tại những mặt hạn chế nhất định đối với cả người mua và người bán. Việc nắm rõ các điểm mạnh và điểm yếu của điều kiện này sẽ giúp các bên lựa chọn và áp dụng một cách hiệu quả hơn trong hợp đồng mua bán quốc tế.

a) Ưu điểm của hình thức giao hàng cho người chuyên chở FCA:

• Tối ưu hóa nghĩa vụ cho người bán: Người bán chỉ chịu trách nhiệm đến điểm giao hàng đã thỏa thuận, không phải lo về vận chuyển đường dài, từ đó có thể kiểm soát rủi ro và chi phí phát sinh tốt hơn. Họ cũng có thể điều chỉnh giá bán để bù đắp cho những chi phí thực hiện nghĩa vụ của mình.
• Minh bạch chi phí cho người mua: Điều kiện FCA cho phép người mua chủ động ký kết hợp đồng vận chuyển và tiếp nhận hàng tại điểm giao. Nhờ đó, người mua có thể nắm rõ toàn bộ chi phí thực tế phát sinh trong quá trình vận chuyển, tránh tình trạng bị người bán đẩy giá quá cao thông qua các chi phí "ẩn".
• Đơn giản hóa thủ tục thông quan: Người bán chịu trách nhiệm thực hiện thủ tục xuất khẩu, bao gồm xin giấy phép, nộp thuế và phí liên quan. Điều này giúp người mua tránh được rủi ro và khó khăn trong việc làm thủ tục tại quốc gia người bán, đặc biệt là khi không quen thuộc với quy trình pháp lý địa phương.

b) Nhược điểm của hình thức giao hàng cho người chuyên chở FCA:

• Người bán có thể đối mặt với rủi ro phát sinh: Nếu địa điểm giao hàng không nằm trong cơ sở của người bán, họ có thể phải chịu chi phí vận chuyển nội địa và các rủi ro liên quan trong quá trình giao hàng đến điểm hẹn.
• Người mua gánh vác nhiều nghĩa vụ và rủi ro: Sau thời điểm giao hàng, người mua phải tự chịu mọi rủi ro về mất mát, hư hỏng hàng hóa, đồng thời có trách nhiệm mua bảo hiểm nếu thấy cần thiết. Họ cũng phải sắp xếp phương tiện vận chuyển, theo dõi lộ trình hàng hóa và lo thủ tục nhập khẩu tại nước đến.
• Yêu cầu phối hợp chặt chẽ từ phía người mua: Người mua cần cung cấp chính xác thông tin về địa điểm giao hàng, thời gian, phương tiện vận chuyển… Nếu sai sót xảy ra trong khâu chỉ định, họ sẽ là bên chịu trách nhiệm chính cho mọi hậu quả phát sinh.

FCA là một trong những điều kiện Incoterms phổ biến nhất nhờ sự linh hoạt và phân chia trách nhiệm rõ ràng giữa người bán và người mua. Tuy nhiên, để áp dụng hiệu quả điều kiện này trong hợp đồng quốc tế, các bên cần hiểu rõ nghĩa vụ, chi phí và rủi ro liên quan, từ đó lựa chọn điểm giao hàng hợp lý, đảm bảo quyền lợi và tránh tranh chấp phát sinh trong quá trình giao nhận hàng hóa.

Hải quan điện tử ECUS hy vọng bài viết đã cung cấp một số thông tin hữu ích cho quý độc giả trong việc áp dụng điều kiện FCA một cách hiệu quả.

Nguyệt Nga