Giấy gửi hàng đường biển (Seaway Bill) là gì?
Giấy gửi hàng đường biển (Seaway Bill) là một loại chứng từ quan trọng, thường bị nhầm lẫn với vận đơn đường biển (Ocean B/L). Vậy giấy gửi hàng đường biển là gì? Đặc điểm, vai trò của nó ra sao? Có gì khác so với vận đơn đường biển? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Giấy gửi hàng đường biển (Seaway Bill) là gì?
Giấy gửi hàng đường biển (Seaway Bill) là một loại chứng từ vận tải được sử dụng phổ biến trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa bằng đường biển. Mặc dù không được quy định cụ thể trong Bộ luật Hàng hải Việt Nam hiện hành, nhưng về bản chất, Seaway Bill được hiểu là một hình thức thay thế cho vận đơn đường biển trong những trường hợp đặc thù.
Khác với vận đơn truyền thống, giấy gửi hàng đường biển không có chức năng là chứng từ sở hữu hàng hóa. Do đó, người nhận không cần xuất trình bản gốc để nhận hàng tại cảng đến. Điều này làm cho giấy gửi hàng đường biển trở thành lựa chọn lý tưởng trong các giao dịch không yêu cầu chuyển nhượng quyền sở hữu hoặc các lô hàng có giá trị nhỏ, đã được thanh toán trước, hoặc giữa các công ty trong cùng một hệ thống (ví dụ: công ty mẹ và công ty con).

2. Chức năng của Giấy gửi hàng đường biển
Mặc dù không phải là vận đơn sở hữu như Ocean B/L, Giấy gửi hàng đường biển vẫn đảm nhận những chức năng quan trọng trong quá trình vận chuyển hàng hóa, cụ thể là:
a) Biên lai nhận hàng của người vận chuyển
Giống như vận đơn, Seaway Bill là bằng chứng cho việc người vận chuyển đã tiếp nhận hàng hóa từ người gửi để tiến hành vận chuyển theo thỏa thuận. Trên giấy gửi hàng đường biển sẽ ghi rõ thông tin về hàng hóa, cảng đi – cảng đến, người gửi, người nhận… giúp xác định chính xác trách nhiệm và thông tin giao dịch.
b) Bằng chứng của hợp đồng vận chuyển hàng hóa
Seaway Bill thể hiện các điều kiện và điều khoản mà người gửi và người vận chuyển đã thống nhất trong quá trình ký kết hợp đồng vận chuyển. Mặc dù không có mặt sau in chi tiết các điều khoản như vận đơn, nhưng giấy gửi hàng đường biển vẫn dẫn chiếu tới các quy định và điều kiện vận chuyển có hiệu lực tương đương, thường là theo chuẩn của hãng tàu hoặc theo công ước quốc tế như Hague-Visby Rules.
c) Không mang chức năng là chứng từ sở hữu
Khác với vận đơn đường biển, Seaway Bill không phải là chứng từ sở hữu hàng hóa, điều này đồng nghĩa với việc không thể chuyển nhượng, không cần xuất trình bản gốc để nhận hàng, và cũng không thể dùng trong thanh toán tín dụng thư (L/C). Người nhận hàng chỉ cần chứng minh đúng danh tính được ghi trên Seaway Bill (có thể qua giấy giới thiệu, CMND/CCCD...) là có thể nhận hàng mà không cần bản gốc.
Chính vì điều đó, Seaway Bill giúp tăng tốc độ giao nhận, giảm rủi ro thất lạc chứng từ và rất hữu ích trong các giao dịch tin cậy giữa hai bên đã có mối quan hệ ổn định.

3. So sánh giấy gửi hàng đường biển (Seaway Bill) với vận đơn đường biển (Ocean B/L)
Mặc dù đều được sử dụng trong vận tải hàng hóa đường biển nhưng giấy gửi hàng đường biển (Seaway Bill) và vận đơn đường biển (Ocean B/L) có nhiều điểm khác biệt quan trọng về chức năng, tính pháp lý và cách sử dụng. Bảng dưới đây giúp làm rõ sự khác nhau giữa hai loại chứng từ này:
Tiêu chí |
Giấy gửi hàng đường biển (Seaway Bill) |
Vận đơn đường biển (Ocean B/L) |
Tính chất sở hữu |
- Không phải là chứng từ sở hữu |
- Là chứng từ sở hữu hàng hóa |
Khả năng chuyển nhượng |
- Không thể chuyển nhượng |
- Có thể chuyển nhượng bằng ký hậu |
Chức năng chính |
- Biên lai nhận hàng - Bằng chứng hợp đồng vận chuyển |
- Biên lai nhận hàng - Bằng chứng hợp đồng vận chuyển - Chứng từ sở hữu hàng hóa |
Yêu cầu xuất trình bản gốc khi nhận hàng |
- Không cần xuất trình bản gốc, chỉ cần chứng minh danh tính người nhận |
- Phải xuất trình bản gốc vận đơn mới được nhận hàng |
Thời gian xử lý chứng từ |
- Nhanh chóng, có thể gửi bản sao điện tử ngay sau khi xếp hàng |
- Phụ thuộc vào thời gian chuyển phát vận đơn gốc |
Mức độ an toàn |
- Giảm rủi ro mất chứng từ, phù hợp với giao dịch tin cậy |
- Có thể xảy ra rủi ro nếu mất bản gốc, ảnh hưởng đến quyền nhận hàng |
Ứng dụng phổ biến trong |
- Hàng hóa đã thanh toán trước - Công ty mẹ gửi cho công ty con - Giao dịch không qua L/C |
- Giao dịch có giá trị cao - Mua bán qua nhiều trung gian - Thanh toán qua L/C |
Tính pháp lý |
- Không bị điều chỉnh bởi công ước về vận đơn (Hague Rules...) nếu không thỏa thuận riêng |
- Bị điều chỉnh bởi các công ước quốc tế như Hague, Hague-Visby Rules... |
Tóm lại, việc lựa chọn giữa Seaway Bill và vận đơn đường biển (Ocean B/L) phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của người gửi hàng và người nhận hàng. Nếu giao dịch tin cậy, không cần chuyển nhượng và muốn tiết kiệm thời gian, Seaway Bill là lựa chọn phù hợp. Ngược lại, nếu cần đảm bảo quyền sở hữu và giao dịch phức tạp qua trung gian, vận đơn là giải pháp an toàn hơn.
Như vậy, Giấy gửi hàng đường biển (Seaway Bill) không chỉ đóng vai trò là chứng từ vận tải quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu, mà còn giúp đơn giản hóa quá trình giao nhận hàng hóa mà không cần xuất trình bản gốc. Hải quan điện tử ECUS mong rằng những chia sẻ trong bài viết trên đây có thể mang lại cho bạn những thông tin hữu ích.
Nguyệt Nga