Tàu chuyến là gì? Đặc điểm và hình thức thuê tàu phổ biến

Tàu chuyến là một trong những hình thức vận chuyển hàng hóa linh hoạt và được nhiều doanh nghiệp lựa chọn trong lĩnh vực vận tải đường biển. Đặc điểm của phương thức vận chuyển này như thế nào và phương thức thuê tàu chuyến ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp tất tần tật các thông tin liên quan đến loại hình vận chuyển này.

 1. Tàu chuyến là gì?

​Tàu chuyến là hình thức vận tải đường biển trong đó chủ hàng hay còn gọi là người thuê tàu sẽ thuê toàn bộ chiếc tàu từ chủ tàu để chuyên chở hàng hóa từ cảng này đến cảng khác. Khác với “tàu chợ” hoạt động theo lịch trình cố định, tàu chuyến được thuê theo nhu cầu cụ thể của chủ hàng, thường để vận chuyển những lô hàng lớn hoặc hàng hóa có đặc thù riêng.

Mối quan hệ giữa chủ tàu và người thuê tàu được điều chỉnh bằng hợp đồng thuê tàu chuyến (Voyage Charter Party), trong đó các điều khoản như cước phí, cảng xếp dỡ, thời gian vận chuyển được hai bên thỏa thuận linh hoạt.

Hiểu đơn giản, thuê tàu chuyến giống như việc thuê nguyên một chiếc xe tải để chở hàng hóa từ kho của bạn đến điểm giao hàng, thay vì gửi chung hàng với người khác theo tuyến cố định. Từ đó, giúp chủ hàng linh hoạt hơn trong việc sắp xếp lộ trình và đảm bảo hàng hóa được vận chuyển theo đúng yêu cầu của mình.

2. Tàu chuyến có đặc điểm gì?

Tàu chuyến là hình thức vận tải hàng hải được thiết kế để chuyên chở hàng hóa theo từng chuyến riêng biệt. Một số đặc điểm nổi bật của tàu chuyến bao gồm:

(1) Đối tượng chuyên chở: Tàu chuyến thường được sử dụng để vận chuyển những loại hàng hóa có khối lượng lớn, đồng nhất về tính chất và có khả năng xếp đầy khoang tàu.

(2) Tàu vận chuyển: Các tàu phục vụ hình thức thuê chuyến thường có thiết kế một boong tàu, nhiều hầm hàng với miệng hầm rộng và tải trọng lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc bốc xếp khối lượng hàng hóa lớn.

(3) Điều kiện chuyên chở linh hoạt: Khác với tàu chợ, các điều khoản về vận chuyển như: tuyến đường, thời gian vận chuyển, chi phí bốc dỡ, và cước phí đều được hai bên – người thuê và người cho thuê tàu - thương lượng và quy định rõ trong hợp đồng thuê tàu.

(4) Cước phí vận chuyển: Cước tàu chuyến không cố định như tàu chợ mà được xác lập theo thỏa thuận giữa hai bên. Mức cước này có thể bao gồm hoặc không bao gồm chi phí bốc xếp.

(5) Thị trường tàu chuyến: Thị trường tàu chuyến được phân chia theo khu vực dựa trên phạm vi hoạt động, bao gồm thị trường khu vực, thị trường nội địa và thị trường quốc tế. Tính linh hoạt của hình thức này cho phép chủ hàng lựa chọn phương án tối ưu nhất cho lộ trình và nhu cầu vận chuyển cụ thể của mình.

(6) Người chuyên chở: Có thể là chủ tàu hoặc người đứng ra thuê tàu tùy theo thỏa thuận trong hợp đồng đã ký trước đó.

3. Các hình thức thuê tàu chuyến

Tùy theo nhu cầu vận chuyển và đặc điểm hàng hóa, thuê tàu chuyến có thể được phân chia thành nhiều hình thức khác nhau. Dưới đây là các hình thức thuê tàu chuyến phổ biến trong thực tiễn vận tải biển:

(1) Thuê chuyến một chiều (Single Voyage Charter)

Đây là hình thức thuê tàu phổ biến nhất, trong đó chủ hàng thuê tàu để vận chuyển hàng hóa từ một cảng đi đến một cảng đến trong một chuyến duy nhất. Hợp đồng kết thúc ngay sau khi hàng hóa được dỡ xong tại cảng đến.

(2) Thuê tàu khứ hồi (Round Trip Charter)

Chủ hàng thuê tàu để vận chuyển hàng hóa đến một cảng nhất định, sau đó tiếp tục thuê tàu quay lại cảng khởi hành với lô hàng khác. Cả hai chiều vận chuyển đều được quy định trong cùng một hợp đồng.

(3) Thuê chuyến liên tục (Consecutive Voyage Charter)

Đây là hình thức thuê nhiều chuyến liên tiếp theo cùng một tuyến đường. Chủ hàng và chủ tàu ký kết hợp đồng thực hiện nhiều chuyến vận chuyển nối tiếp nhau trong một khoảng thời gian xác định.

(4) Thuê tàu khứ hồi liên tục

Tương tự như thuê chuyến liên tục nhưng áp dụng cho cả hai chiều vận chuyển. Tàu sẽ luân phiên chở hàng đi và về liên tục theo thỏa thuận giữa hai bên.

(5) Thuê khoán (Lump Sum Charter)

Chủ hàng thuê toàn bộ tàu trong một khoảng thời gian cố định, không phụ thuộc vào số lượng chuyến hay khối lượng hàng. Đây là hình thức linh hoạt, thường áp dụng khi khối lượng hàng hóa lớn và cần vận chuyển theo nhu cầu riêng biệt.

(6) Thuê chuyến định hạn (Time Voyage Charter)

Kết hợp giữa đặc điểm của thuê chuyến và thuê tàu định hạn, hình thức này cho phép chủ hàng thuê tàu trong thời gian nhất định để thực hiện một hoặc nhiều chuyến hàng, với tuyến đường và lịch trình linh hoạt hơn.

4. So sánh thuê tàu chuyến và thuê tàu chợ

Thuê tàu chuyến và thuê tàu chợ là hai phương thức thuê tàu phổ biến nhất hiện nay trong vận tải biển. Dưới đây là bảng so sánh sự khác biệt giữa hai phương thức thuê tàu này.

Trên đây là những chia sẻ từ Hải quan điện tử ECUS về một số thông tin cần biết về đặc điểm của tàu chuyến và phương thức thuê tàu định chuyến. Hy vọng qua bài viết, độc giả đã có cái nhìn tổng quan và rõ ràng hơn về hình thức vận chuyển này, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp với nhu cầu logistics và chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp mình.

Nguyệt Nga